Jak Berman konspirował Żydów w Polsce...
Dnia 10.11.45 roku KRN wydała Dekret, który pozwalał w sposób ściśle tajny na masową skale zmieniać nazwiska. Z dobrodziejstwa tego przepisu skorzystało dziesiątki tysięcy Żydów. Przepis ten pomimo, że obowiązywał pierwotnie do 1947 roku, był przedłużany kilkakrtonie. Ostatni raz w 1953.
Ledwo ustała zawierucha wojenna a Prezydium Krajowej Rady Narodowej poczuło pilną potrzebę wydanie przepisów, które pozwalały w sposób tajny, masowy i niezgodny ze standardami prawnymi oraz polską racją stanu, zmieniać imiona oraz nazwiska. Szczególnie jak to wynika z przeprowadzonych kwerend repatriantom oraz innym osobom, które zjeżdżały do Polski z całego ZSRR oraz świata. Dobrodziejstwem tego przepisu objęto nawet bezpaństwowców.
Art. 3 powyższego dekretu mówił, że właściwa władza orzeknie o zmianie nazwiska zgodnie z wnioskiem strony jeżeli zachodzi ku temu ważna przyczyna.
(2) szczególnie ważna przyczyna zachodzi, gdy ubiegający sie o zmianę:
(1) nosi nazwisko hańbiące lub ośmieszające
(2) w okresie czasu od dnia 1 września 1939 roku do dnia 9 maja 1945 r. przybrał inne nazwisko (pseudonim wojskowy), pełniąc służbie w Wojsku Polskim, armii sprzymierzonej, polskiej formacji wojskowej, oddziale partyzanckim niepodległościowo - demokratycznym, grupie bojowej organizacji niepodległościowo - demokratycznej, prowadzającej walkę z najeźdźcą niemieckim i wypełniał gorliwie swe obowiązki,
(3) przybrał inne nazwisko (pseudonim konspiracyjny) w związku z udziałem w podziemnej walce z najeźdźcą niemieckim,
(4) używał innego nazwiska (pseudonimu osłaniającego) celem uchronienia sie przed aktami gwałtu najeźdźcy niemieckiego lub jego popleczników,
(5) nosi nazwisko o brzmieniu niepolskim,
(6) nosi nazwisko, które ma formę imienia,
Art. 9 ustęp 1 zobowiązywał:
(1) Władza orzekająca zarządza wpisanie zmiany nazwiska do ksiąg urodzeń i małżeństw na marginesie aktu stanu cywilnego, a także zawiadamia właściwe według miejsca zamieszkania i pobytu danej osoby władze, prowadzące ewidencje ludności i ewidencje wojskową, oraz właściwą władze skarbową ponadto zaś władze prowadząca rejestr karny.
(2) Władza orzekająca poda o zarządzonej zmianie nazwiska do publicznej wiadomości na koszt osoby interesowanej w drodze ogłoszenia w poczytnym pismie miejscowym.
W punkcie 3 art. 9 KRN „wymyśliła”, że: Władza orzekająca zaniecha wpisu zawiadomień oraz ogłoszenie przewidzianych w ustępie (1) i (2), jeżeli a tym przemawiają ważne powody. W praktyce ostatni przepis nakazywał prowadzenie procedury zmiany nazwisk pod klauzulą „tajne”. Wniosek o dokonanie zmiany nazwiska w sposób tajny stał w oczywistej sprzeczności z art. 6 niniejszego dekretu, który nakazywał zbadanie pobudek, z jakich strona ubiegała sie o zmianę.
W jednym z zapytań UW w Łodzi pytał w 1946 roku MAP - jak można zbadać przesłanki do zmiany nazwiska, jeżeli cała procedura nakazywała zachowywanie tajności, tzn. nie można było przeprowadzać żadnego wywiadu środowiskowego. Podanie o zmianie nazwiska mogły składać również obywatele przebywający poza granicami.
W artykule 2 ustęp (2) dekretu ustawodawca zastrzegł następujące prawo:
Minister Administracji Publicznej może zastrzec sobie w drodze rozporządzenia orzekanie o zmianie nazwisk na obszarze całego Państwa lub niektórych województw, na stałe lub na czas określony, co do wszystkich spraw lub niektórych kategorii (typów) zmian.
W efekcie w dniu 7 grudnia 1947 roku wydano rozporządzenie, które mówiło:
1. Zastrzega sie MAP, a na obszarze Ziem Odzyskanych Ministrowi Ziem Odzyskanych orzekanie o zmianie imion i nazwisk:
a) żołnierzy pozostających w czynnej służbie wojskowej, jeżeli prośby ich o powyższą zmianę popiera ze względu na interes służby Minister Obrony Narodowej b) osób, które ubiegając sie o zmianę, powołują sie na istnienie ważnych powodów uzasadniających zaniechanie zarządzenia wpisu, zawiadomień i ogłoszeń przewidzianych w art 9 ustęp 1 i 2 dekretu z dnia 10 listopada 1945 r. o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk.
Dla osób ubiegających sie o zmianę nazwiska w trybie art. 3 ustęp 2 , tj:
„...w okresie czasu od dnia 1 września 1939 roku do dnia 9 maja 1945 r. przybrał inne nazwisko (pseudonim wojskowy), pełniąc służbę w Wojsku Polskim, armii sprzymierzonej, polskiej formacji wojskowej, oddziale partyzanckim niepodległościowo - demokratycznym, grupie bojowej, organizacji niepodległościowo - demokratycznej, prowadzającej walkę z najeźdźcą niemieckim i wypełniał gorliwie swe obowiązki, stosowano art. 18 powyższego dekretu, który mówił, że:
„...w okresie czasu od dnia 1 września 1939 roku do dnia 9 maja 1945 r. przybrał inne nazwisko (pseudonim wojskowy), pełniąc służbę w Wojsku Polskim, armii sprzymierzonej, polskiej formacji wojskowej, oddziale partyzanckim niepodległościowo - demokratycznym, grupie bojowej, organizacji niepodległościowo - demokratycznej, prowadzającej walkę z najeźdźcą niemieckim i wypełniał gorliwie swe obowiązki, stosowano art. 18 powyższego dekretu, który mówił, że:
- Dla osób, które przybrały inne imie lub nazwisko w czasie pełnienia służby w Wojsku Polskim w okresie 1 września 1939 do 9 maja 1945 r, do uznania zmiany imienia lub nazwiska za prawnie dokonane wystarczające jest zaświadczenie o zmianie wydane przez Ministerstwo Obrony Narodowej.
Taka delegacja wydana dla MON pozwalała wewnątrz LWP przeprowadzić zmianę nazwisk wszystkim tym żołnierzom, którzy wstępując do tworzonych w Związku Radzieckim armii polskich przyjmowali, a następnie w czasie całej służby używali nieprawdziwych nazwisk. Taka sytuacja pozwalała dodatkowo zataić skalę zmian nazwisk oraz pochodzenia, przy czym istotnym jest to, że przez wiele lat zmiana nazwisk była tajemnicą państwową.
Podobne zasady były stosowanie również począwszy od 1920 roku, tj. w oparciu o ustawę z dnia 11 maja 1920 w przedmiocie uznania nazwisk przybranych w wojsku. Zmiany nazwisk dokonywał Naczelnik Państwa na wniosek MON.
Przeprowadzona w rożnych archiwach państwowych kwerenda pokazuje, że prawie całość dokumentacji dotyczącej zmiany nazwisk została wybrakowana. Taka sytuacja występuje w szczególności przypadku Zarządu Miejskiego w Łodzi oraz Warszawy, gdzie do 1950 roku nie zachowała sie żadna dokumentacja zmiany nazwisk. W Łodzi nie zachowała się w tym zakresie również żadna dokumentacja sporządzona przez Urząd Wojewódzki.
Można było domniemywać, że jakaś dokumentacje dotycząca zmiany nazwisk oraz nadania obywatelstwa, szczególnie w tych sprawach, gdzie właściwość przejęło MAP, posiada obecne MSWiA. Ministerstwo rządzone przez Dornbauma odpowiedziało, że takiej ewidencji nie posiada.
Istotnym jest też to, że od 1945 roku, w żadnym spisie powszechnym nie było pytania o narodowość. Z tego co udało się ustalić ostatni spis powszechny miał zawierać takie pytanie, jednakże punkt ten nie znalazł się w ankiecie spisowej. Teraz miałoby się to zmienić, tyle tylko, że następny spis zapewne będzie za dekadę.
Pisemna odpowiedz może jednak nie być prawdziwa, bowiem na pierwsze ustne zapytanie o zespoły MAP nieprzekazane do Archiwum Akt Nowych bądź IPN, odpowiedz udzielona przez pracowników archiwum brzmiała: „...w archiwum MSWiA znajduje sie cała „narodowościówka” i dokumentacja zmiany nazwisk”. Co się więc stało, że z upływem tygodnia odpowiedź jest całkowicie przecząca?
Czy nadal nie nadszedł czas ujawnienia tego, ile faktycznie osób pochodzenia żydowskiego mieszka w Polsce? Kto i z jakiego powodu w sposób przestepczy wykazywał zamiar oraz go realizował, zmiany struktury społecznej Państwa Polskiego?
Podaję na początek przykłady zmiany nazwisk:
1. Szabat na Skowroński
2. Formel na Wielchorski
3. Beben na Boguszweski
4. Nysan na Kołodziejczyk
5. Kozioł na Tarnowski
6. Wurst na Rostocki
7. Baran na Baranowski
8. Iboda na Orłowski
9. Kąty na Kurchowski
10. Gacek na Gacki
11. Koza na Kowalski
12. Eizenberg na Ruchocki
13. Włosek na Wirski
14. Kaufmann na Świerczyński
15. Kugelhaus na Sabat
16. Rachinger na Dąbinski
17. Jaworek na Jaworski
18. Byk na Liszczynski
19. Łukomiec na Olkuski
20. Duetschberger na Walewski
21. Proboszcz na Orski
22. Mann na Mutowski
23. Weisberg na Górski
24. Schengel na Skowronski
25. Kita na Krzywinski
26. Feigenblat na Fabjanski
27. Sommer na Wajchat
28. Goldman na Gorski
29. Musko na Baranski
30. Karp na Janiszewski
31. Abracham Mojszesz Herling - Grudziński na Maurycy Herling Grudziński
32. Szneider Jakub na Werpachowski
33. Artmann na Zaradecki
34. Lichtson na Lachowicz
35. Cetynbaum Jankiel na Nowak Tadeusz
36. Dzwonek na Jasinski
37. Baran na Barski
38. Weiknecht na Branski
39. Bojgen na Stadnicki
40. Wierzak na Chrzanowski
41. Gold na Hartnarek
42. Kretberger na Orlicz
43. Rosenberg Jozef na Jozef Nowak - Prezydent miasta Lodzi z dnia 27.08.1947 r
44. Stolzman na Strzelecki
45. Finkelsztein na Machlewicz
46. Glueksman na Gaszynski
47. Weinberg na Golewski
48. Lanzman na Cewinski
49. Szerman na Mizynski
50. Tejerstain Jakub na Wilczak
51. Frid na Glowacka
52. Roseberg na Rozewinski
53. Beckermann na Piekarski
54. Cukier na Swoboda
55. Widgor na Antos
56. Ajzenberg na Orłowski
57. Baum na Dzewinski
58. Zeigenbaum na Baranska
59. Szain na Januchta
60. Spilforgelc na Kądrebski
61. Grossmann na Lukaszwicz
62. Kreps na Synowiecki
63. Szwarc ma Synowiecki
64. Byk na Staniszewski
65. Zingermann na Nowakowski
GRUENBAUM na SIEROCINSKI, (wniosek złożony w UW w Kielcach dnia 27 czerwca 1946 r., zmiany dokonał UW w Katowicach 27 listopada 1946 r., pochodził z Częstochowy. PRAM III 18/63/46). Ta osoba to były zastępca powiatowego UB w Kielcach, działający w okresie tzw. Pogromu Kieleckiego.
ZOBERMAN Freida (ur. Sandomierz), córka Szyji i Matki z domu Kupferbaum, próbowała zmienić nazwisko na Jagiełło, ale MAP zgodziło się na nazwisko JAGŁO.
KRAKÓW
1. Goldberger na Rakowiecki
2. Goldfischer na Skalski
3. Grutz na Lepiński
4. Gruebel na Szymański
5. Grens na Gąsiorowski
6. Grob na Grabowski
7. Gutentag na Rzonca
8. Goldman na Biała
9. Gotlieb na Skowron
10. Goldman na Godlewski
11. Gryenberg na Gawroński
12. Glanz na Poleski
13. Greunwald na Makowicz
14. Goldberg na Przeworski
15. Goldberg na Gelewski
16. Gunsberg na Zdrojewski
17. Gotlieb na Magwa
18. Galitz na Galica
19. Goldyk na Godlewska
20. Grunhaut na Gerlach
21. Glieksmann na Zarecki
22. Goldberg na Zarecki
23. Goldberg na Radwanski
24. Goldmann na Galik
25. Golger na Skowroński
26. Goldber na Lubański
27. Goldberg na Żak
28. DATTNER na Kozłowski - adwokat
29. Elenberg na Skowroński
30. Ehrenreich na Zarebiński
31. Elenberg na Skanski
32. Englard na Roztworowski
33. Engelhard na Szeczepański
34. Eisenbach na Rynarowicz
35. Epstein na Paszkowski
36. Eibenschutz na Mańkowski
37. Fischer na Zawadzki
38. Feller na Pichurski
39. Frideker na Borkowski
40. Fouerman na Pogorzelski
41. Futterwat na Guszlewicz
42. Faeber na Łącki
43. Fundmann na Lebowiecki - Adwokat
44. Finkelstern na Filanowski
45. Fuerstein na Zalewska
oraz ok. 1.000 dalszych przypadków, które zostaną podane w późniejszym okresie.
Nadto Urząd Wojewódzki w Katowicach jedynie w latach 1946 do 1948 zanotował ok. 10 tyś przypadków zmiany nazwiska. Nateżenie wniosków było tak duże, że UW musiał zaciągnąć w MAP pożyczke na zatrudnienie dalszych pracowników. Dzielnicowa RN dla Żoliborza, miejsce zamieszkania Kaczyńskich, tylko w ciągu jednego roku dokonał zmany nazwiska dla około 200 osób, w tym rodziny Lityńskich.
Główną przesłanką zmany nazwiska było to, że żydowskie nazwiska miały niemieckie brzmienie, których się wstydzono. Przypadek adwokata Dattnera z Krakowa pokazuje jednak to, że chciał on ukryć swoje żydowskie pochodzenie. Był też przypadek spikerki Polskiego Radia pochodzenia żydowskiego, która zmieniała nazwisko na Wysocka, której wniosek był powodowany zamiarem ukrycia prawdziwgo pochodzenia.
O tym procederze zostaje poinformowana Rada Europy oraz Parlament Europejski.
